Nhường đất xây thành, dân Đại La về đâu lập nghiệp?

Nhường đất xây thành, dân Đại La về đâu lập nghiệp?
Năm 1010, theo chiếu rời đô của vua Lý Thái Tổ, nhân dân ở trung tâm thành Đại La phải rời đi nơi khác để nhường đất cho triều đình xây dựng cung điện, thành lập kinh đô mới mang tên Thăng Long. Những người dân này, tương truyền, đã tề tựu về bốn thôn của Phấn Lôi Trang an cư, lạc nghiệp.

Phấn Lôi Trang nay là làng Vân Lôi ở phía Tây Nam của xã Bình Yên, Thạch Thất, Hà Nội. Trong cuốn Bình Yên -những chặng đường lịch sử của địa phương này ghi rõ, những người di cư được chiếu chỉ vua ban cho đi đến đâu thấy phù hợp thì được phép trụ lại để lập nghiệp. Quan chức và dân chúng nơi sở tại phải có trách nhiệm giúp đỡ.

Khi về đến làng Đại Đồng (Thạch Thất) trụ lại, họ được chức dịch và nhân dân đón tiếp trọng thị. Nhưng vì nơi đây đã đông dân cư, đất đai ít nên những người đi tìm đất mới chỉ tạm trú một thời gian và cử người đi tiền trạm.

Thành Đại La xưa. (Tranh minh họa: Sưu tầm)

Họ vượt qua sông Tích tìm đến khu vực tứ thôn Vân Lôi hiện nay, khảo sát thấy đất đai rộng, màu mỡ, địa thế đẹp, có đồi, gò, rừng cây và những khu đất bằng phẳng, có nguồn nước và khí hậu tốt, lại có những quả đồi nho nhỏ giống như cái chiêng, trống, lọng, võng đẹp nên đã quyết định ở lại đây.

Những người đi tiền trạm đã cắm mốc, đánh dấu rồi trở lại nơi tạm trú ở Đại Đồng đón dân đến định cư lập nên bốn thôn Vân Lôi, Cánh Chủ, Thái Bình và Kim Vông. Do có ân tình từ xưa như vậy nên về sau, trong suốt một thời gian dài, người các làng thuộc bốn thôn ở làng Vân Lôi vẫn là thanh viên của Tổng Đại Đồng (nay là các xã Đại Đồng, Hồng Câu, Cẩm Bào, Yên Lễ, Thôn Nhị, Vân Lôi và phường Hoa Xá).

Cũng theo tương truyền, Phấn Lôi Trang sau này còn được gọi với tên nôm là làng Roi. Có ý kiến cho rằng, sở dĩ gọi như vậy là vì những người đi tiền trạm, trong cuộc tìm đất định cư ngày ấy, đã lấy những cành cây nhỏ như những cái roi để cắm mốc vì vậy gọi là làng Roi. Nhưng một số ý kiến khác cho là do khu vực đất Vân Lôi gồm những gò cao, gioi đất không có nước, nên mới gọi tên là làng Gioi.

Những người dân thành Đại La sau khi về Vân Lôi an cư, lạc nghiệp đã hòa vào nhịp sống của người dân quanh vùng. Bằng công sức lao động và trí tuệ của mình, họ đã góp phần cùng người dân bản địa xây dựng và củng cố cho mảnh đất Bình Yên ngày càng khang trang, vững chắc và đậm đà bản sắc văn hóa. Những ngày này, người dân cả nước đang hào hứng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, thì ở Vân Lôi nói riêng và ở Bình Yên nói riêng chung, người dân cũng đang náo nức kỷ niệm 1.000 năm thành lập thôn, làng mình.